Oparzenia – wszystko co musisz o nich wiedzieć

Oparzenia należą do najbardziej dramatycznych urazów. Skóra stanowi największy organ ludzkiego ciała, ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm. Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Najważniejszym zadaniem skóry jest tworzenie bariery pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a organizmem. Ponadto skóra pełni funkcję ochronny immunologicznej organizmu, zmysłu czucia oraz zdolności prowadzenia procesów regeneracji i gojenia. 

Utrata ciągłości skóry spowodowana jest urazem lub chorobą. Jednym z najczęstszych powodów utraty ciągłości skóry jest uraz oparzeniowy. 

Oparzenie jest stanem zapalnym lub martwicą powłok i tkanek powstałe w wyniku działania różnego rodzaju energii po przekroczeniu możliwości ochronnych organizmu, zazwyczaj wiążę się je z energią cieplną. 

Temperatura ciała człowieka w stanach chorobowych nie przekracza 41-42 stopni Celsjusza. Powyżej tego progu może dojść do uszkodzenia powłok skórnych. 

Oparzenie pośredniej grubości skóry może powstać już w czasie 30 sekundowego kontaktu skóry ze źródłem ciepła o temperaturze 54 stopni. Taki sam uraz wywołuje 3 sekundowy kontakt ze źródłem o temperaturze ok. 63 stopni. 

Do przyczyn oparzenia zaliczamy:

• 0-4 lata – oparzenia od gorących płynów, pożary w domach porażenia prądem elektrycznym 
• 5-15 lat – pożary w domach, ryzykowne zabawy
• 15-24 – lata motoryzacja, praca 
• 25-64 – lata praca, przemysł, gorące płyny, chemikalia
• >65 lat – oparzenia od gorących płynów, gotowanie, wypadki 

Podział oparzeń ze względu na przyczynę: 

• Suche – termiczne (ogień, promieniowanie, wybuchy)
• Mokre – termiczne (gorące substancje, para)
• Płynne – chemiczne (kwasy, zasady, związki organiczne)
• Suche – chemiczne (pudry, cementy, wapienie)
• Mechaniczne (otarcia)
• Promieniowania (słoneczne, radioaktywne, jonizowanie)
• Krio (oparzenia zimne)

1% każdej populacji ulega w ciągu roku różnego rodzaju oparzeniom, w Polsce nawet do 400 000 pacjentów rocznie!

50-80% wszystkich oparzeń dotyczy dzieci.

Uraz oparzeniowy najczęściej dotyczy skóry, której naturalną funkcją jest odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego. 

U dzieci najczęściej spotyka się oparzenia twarzy, szyi, tułowia np. barków i klatki piersiowej.

Podział oparzeń ze względu na głębokość

Oparzenia I stopnia – powierzchniowe opisywane jako rumień, obejmuje tylko naskórek. Po 5-10 dniach uszkodzony naskórek ulega złuszczeniu. Gojenie bez powstawania blizn. 

Oparzenia II a stopnia, to oparzenie powierzchniowe pośredniej grubości. Zniszczeniu ulega naskórek i powierzchniowe warstwy skóry właściwej. Rana goi się samoistnie poprzez naskórowanie w czasie 14-21 dni.

Oparzenia II b stopnia głębokie pośredniej grubości. Zniszczeniu ulega naskórek i różnie głębokie warstwy skóry właściwej z oszczędzeniem części wysepek naskórka z mieszków włosowych i gruczołów potowych. Gojenie rany trwa od 21 do 35 dni i jest obarczone konsekwencją tworzenia się blizn pooparzeniowych. 

Oparzenia III stopnia pełnej grubości skóry. Wymaga ono leczenia chirurgicznego i wykonania przeszczepów. Gojenie z powstaniem rozległych blizn. 

Oparzenie IV stopnia skóry i tkanki podskórnej. Wymaga leczenia chirurgicznego, przeszczepów, a w następstwie leczenia rekonstrukcyjnego. 

Pierwsza pomoc powinna być udzielana w jak najkrótszym czasie od urazu, kompetentnie, z zachowaniem zasad ostrożności i rozsądnie, bez prób szkodzenia oparzonemu przez stosowanie niesprawdzonych metod, szkodliwych środków. 

Oparzenia różnią się od siebie głównie urazem. Różne jest postępowanie po urazie w oparzeniach cieplnych, chemicznych, elektrycznych, popromiennych, mieszanych, kombinowanych, skojarzonych z urazem innego typu. 

Czynności podstawowe na miejscu zdarzenia:

1. Ustalić źródło i rodzaj oparzenia 
2. Usunąć najgroźniejsze dla życia niebezpieczeństwo 
3. Zdjąć biżuterię 
4. Jak najszybciej oziębić powierzchnię oparzenia 
5. Nie zdejmować pęcherzy i naskórka
6. Osłonić ranę oparzeniową jałowym opatrunkiem 
7. Zabezpieczyć przed nadmiernym wychładzaniem

Pierwsza pomoc – ranę schłodzić zimną wodą, ale nie lodowatą, lub zastosować okład chłodzący przez ok. 30 minut.

Oparzenie I stopnia 

– ranę przepłukać bezpiecznym antyseptykiem np. ArgoTIAB, osuszyć jałowym gazikiem 

– zastosować opatrunek lub natłuścić oparzoną powierzchnię

– opatrunek zmieniać co 2-3 dni

– maksymalny czas pozostawania na ranie do 7 dni

Oparzenie II stopnia:

– ranę przepłukać bezpiecznym antyseptykiem np. ArgoTIAB, osuszyć jałowym gazikiem 

– usunąć pęcherz

– zastosować opatrunek, który dodatkowo można zabezpieczyć kompresem lub bandażem

– opatrunek zmieniać w momencie przesiąknięcia

– w 3 dobie ocenić ranę