Najprościej rzecz ujmując oparzenia to uszkodzenia naszych tkanek na skutek działania czynników zewnętrznych tj. wysokiej temperatury. To jedne z najczęściej występujących uszkodzeń ciała. Szacuje się, że aż 1% populacji ulega oparzeniom, a aż 50%-70% oparzeń występuje u dzieci do 5 roku życia. Tym bardziej ważna jest znajomość rodzajów oparzeń oraz zasad ich leczenia.
Rodzaje oparzeń
Najszybszą metodą na określenie rozległości oparzenia jest “reguła dłoni”. Co ona oznacza? Powierzchnia zamkniętej dłoni to 1% naszego ciała. W ten sposób jesteśmy w stanie określić, jak duże jest uszkodzenie tkanki.
Głębokość oparzenia określa się w stopniach od I do IV.
Stopień I jest najmniej poważny, to tylko powierzchniowe uszkodzenie naskórka. Rany tego typu nie pozostawiają blizn.
W oparzeniach II stopnia uszkodzeniu ulega naskórek i powierzchowna warstwa skóry właściwej. Rana jest czerwona i bardzo bolesna. Pojawiają się pęcherze. Jej gojenie może trwać nawet 3 tygodnie.
Oparzenia III stopnia oznaczają martwicę pełnej grubości skóry właściwej. Skóra jest twarda a rana ma barwę bladożółtą lub brązową/brunatnoczerwoną. Oparzenia III stopnia są bezbolesne, bo końcówki nerwów uległy uszkodzeniu.
Oparzenia IV stopnia to zwęglenie tkanek leżących najgłębiej czyli mięśni, ścięgien, kości i stawów.
Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń
Udzielając pomocy w przypadku oparzeń należy postępować według schematu:
- Odizolowanie czynnika wywołującego oparzenie,
- Zdjęcie ubrań i biżuterii (przy poparzeniach wzrasta ryzyko obrzęku),
- Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych,
- Chłodzenie miejsca oparzenia bieżącą, chłodną wodą,
- Zabezpieczenie rany sterylnym opatrunkiem,
- Leczenie oparzeń przy pomocy leków dostępnych w aptece.
Wskazaniem do leczenia ambulatoryjnego są oparzenia powierzchowne – I i II stopnia. Głębokie oparzenia należy natychmiast kierować do konsultacji chirurgicznej.
Dokonując leczenia poparzeń za pomocą środków dostępnych w aptece należy najpierw oczyścić i zdezynfekować ranę za pomocą 0,9% soli fizjologicznej, gotowymi roztworami kwasu podchlorowego i podchlorynu sodu, żelami na bazie kwasu podchlorawego (np. Granusept) lub 0,1% roztworem polihexanidu czy 3% roztworem kwasu bornego.
Leczenie bez żadnych opatrunków wierzchnich stosuje się jedynie w przypadku oparzeń okolic twarzy, krocza czy pachwin. Leczenie metodą otwartą przeprowadza się za pomocą specjalistycznych maści i kremów przeznaczonych do leczenia oparzeń.
Najbardziej nowoczesną z dostępnych form srebra, dopuszczoną do leczenia oparzeń I i II stopnia jest krem i spray z 2% zawartością aktywnego srebra jonowego TIAB, pod nazwą Argotiab. Wyrób medyczny w formie kremu lub sprayu nakłada się bezpośrednio na ranę. Srebro jonowe TIAB stanowi barierę dla bakterii i patogenów wywołujących zakażenie rany oraz usprawnia proces prawidłowego ziarninowania i regeneracji tkanek. Silikonowe podłoże chroni tkankę i ogranicza utratę wody.
Do grupy opatrunków zalecanych w leczeniu oparzeń czy odleżyn należą opatrunki hydrokoloidowe.
Znajomość podstawowych zasad leczenia jest o tyle ważna, że pozwala na szybkie zakwalifikowanie chorego i udzielenie mu właściwej opieki farmaceutycznej lub ambulatoryjnej.